Derneklerde Tutulacak Mali Defterler

Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşlar (kısaca “dernekler” olarak anılacaktır), karar defteri, üye kayıt defteri ve evrak kayıt defteri dışında (a) işletme hesabı esasına veya (b) bilanço esasına göre mali defter tutmakla yükümlüdür.¹ Genel ilke olarak işletme hesabı esasına göre defter tutmakta olan derneklerden kamu yararına çalışma statüsü bulunanlar ile yıllık brüt gelirleri ilgili yıldaki limiti aşanların takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutması gerekmektedir.²

İşletme Hesabı Esasına Göre Tutulacak Mali Defterler

İşletme hesabı esasına göre defter tutmakta olan derneklerin karar defteri, üye kayıt defteri ve evrak kayıt defteri dışında dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderlerin açık ve düzenli olarak işlendiği işletme hesabı defteri tutması gerekmektedir.

1. İşletme hesabı defteri, kullanılmaya başlamadan önce il müdürlüğüne veya notere tasdik ettirilir ve sayfaları bitene dek kullanılır; ara ya da kapanış tasdiki yaptırılmaz.³

Bilanço Esasına Göre Tutulacak Mali Defterler

Bilanço esasına göre defter tutmakta olan derneklerin karar defteri, üye kayıt defteri ve evrak kayıt defteri dışında yevmiye defteri ve büyük defter (defterikebir) tutması gerekmektedir.

1. Yevmiye defteri, kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden il müdürlüğüne veya notere tasdik ettirilir; ara ya da kapanış tasdiki yaptırılmaz.
2. Büyük defter (defterikebir), tasdike (açılış, ara ya da kapanış) tâbi değildir.
3. Bilanço esasına göre defter tutuluyor olsa da derneklerde envanter defteri tutulması zorunlu değildir.

Bilanço Esasına Zorunlu Geçiş için Yıllık Limitler

İşletme hesabı esasına göre defter tutmaktayken yıllık brüt geliri ilgili yıldaki limiti aşan derneklerin, takip eden takvim yılından itibaren bilanço esasına geçmesi gerekmektedir.

Buna göre 2024 yılında (1 Ocak-31 Aralık 2024 döneminde) yıllık brüt geliri 7.216.995 lirayı aşan derneklerin 2025 yılından itibaren bilanço esasına geçiş yapması zorunludur.

Derneklerde Mali Defterler ve Tasdikine İlişkin Özet Tablo

Derneklerin tutmakla yükümlü olduğu mali defterler ve tasdikine ilişkin özet tablolar şu şekildedir:

Tablo D1. 2024 yılı Gelirine Göre Derneklerin Defter Tutma Esası Yükümlülüğü

Tablo D2. Dernekler Kanunu’na Tabi Kuruluşların Defter Tasdik Usulü Yükümlülüğü

^{[1] 31.03.2005 tarih 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği’nin 32. maddesi
[2] 31.03.2005 tarih 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği’nin 31. maddesi
[3] 31.03.2005 tarih 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği’nin 36. maddesi}