Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 5) uyarınca bilanço esasına göre defter tutan tüm mükelleflerin mali defterlerini elektronik ortamda tutma zorunluluğu getirilmiştir. Bu düzenlemeden dernekler, dernek şubeleri, federasyonlar, konfederasyonlar, vakıflar ve bunların sandıklarının nasıl etkilendiğine dair bilgi notu hazırlanmıştır. Bu bilgi notunu okumadan önce aşağıdaki başlıklara göz atılması önerilir:
Dernek ve Vakıflar Açısından Elektronik Defter Yükümlülüğü
Dernekler Kanunu’na tabi kuruluşlar (kısaca “dernekler” olarak anılacaktır) ile yeni vakıfların bilanço esasına göre defter tutmakla yükümlü olduğu haller yukarıda bağlantıları verilen ilgili başlıklarda ele alınmıştır. 08.11.2024 tarih 32716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 5) uyarınca “Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler” 01.01.2025 tarihinden itibaren elektronik defter yükümlüsü kılınmıştır. Öte yandan 31.12.2024 tarih 32769 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 6) uyarınca dernek, vakıf, sendika, oda, birlik, federasyon ve konfederasyonlar, elektronik defter uygulamasına dâhil olma zorunluluğundan istisna edilmiştir. Bu kuruluşlar, isteğe bağlı olarak elektronik defter tutabilir.
Dernek ve Vakıfların İktisadi İşletmelerince Tutulacak Mali Defterler
Derneklerin iktisadi işletmeleri ile yeni vakıfların iktisadi işletmeleri, bilanço esasına göre mali defter tutmakla yükümlüdür.1 08.11.2024 tarih 32716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 5) uyarınca “Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler” 01.01.2025 tarihinden itibaren elektronik defter yükümlüsü kılındığından ve Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in (Sıra No: 6) “(…) dernek ve vakıfların iktisadi işletmelerinden bilanço esasına göre defter tutanların e-Defter uygulamasına dâhil olmaları zorunludur.” ifadesi ışığında dernek ve vakıfların iktisadi işletmelerinin 2025 takvim yılından itibaren yevmiye defteri ile büyük defteri, elektronik defter olarak tutması; elektronik ortamda tutulması isteğe bağlı olan envanter defterini ise Aralık 2024’te noterden açılış tasdiki yaptırarak ya da elektronik ortamda kullanması gerektiği açıktır.
Dernek Sandıklarınca Tutulacak Mali Defterler
Derneklerin sandıkları, karar defteri, üye kayıt defteri, evrak kayıt defteri ve demirbaş defteri dışında bilanço esasına göre mali defter tutmakla yükümlüdür.2
31.03.2005 tarih 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği’nin 82. maddesinin (e) bendinin 4. fıkrası “(…)yevmiye defteri, büyük defter ve envanter defteri bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak şartı ile elektronik ortamda tutulmalarına ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığınca çıkarılan tebliğlerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde (…) elektronik ortamda da tutulabilir.” hükmünü amirdir.
08.11.2024 tarih 32716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 5) uyarınca “Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler” 01.01.2025 tarihinden itibaren elektronik defter yükümlüsü kılınmış olsa da 31.12.2024 tarih 32769 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Defter Genel Tebliği(Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 6) hükümleri çerçevesinde dernek sandıklarının da elektronik defter uygulaması geçiş zorunluluğundan muaf olduğu değerlendirilmektedir.
[1] Bu teşekküller 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümlerine tabidir.
[2] 31.03.2005 tarih 25772 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Dernekler Yönetmeliği’nin 82. maddesi